airplanebooksbriefcase business cogs cross election entertainment fish house law lockmedicalpeopleselfservices socialtax

2. Inunnut paasissutissanik suliarinninnermut malittarisassat

 

Inunnut paasissutissat assigiingitsut pingasut

lnunnut paasissutissanik suliarinnittarneq pillugu inatsisip inuit pillugit paasissutissat suuneri
aaIlaavigalugit pingaarnertut qaffasissutsinut pingasunut agguataarpai: Paasissutissat mianerisariaqarnerat aallaavigalugu qaqugukkut suliarineqarsinnaaneri pillugit piumasaqaatit
sakkortusiartuaarput.

Paasissutissat mianerisariaqarnerpaat tassaapput paasissutissat inunnut namminernut tunngalluinnartut, inatsimmi §7-imi taaneqartut. Paasissutissat tassaapput naggueqatigiiaanut tunngassuteqarneq imaluunniit inuiannik sorlernik aallaaveqarneq, naalakkersuinikkut, upperisaqarnikkut imaluunniit nammineq aalajangiussatut isummat, kattuffeqarnikkut attuumassuteqarfiit imaluunniit peqqissutsimut aamma kinguaassiuutitigut inissisimanermut tunngasut.

lnunnut paasissutissanik suliarinnittarneq pillugu inatsimmi § 8 paasissutissanut inunnut namminernut tunngalluinnartunut allanut, aamma mianerisariaqartutut isigineqartunut tunngavoq. Paasissutissat pineqartut tassaapput pillarneqaataasinnaasunut tunngasut, inuuniarnikkut ajornartorsiutit annertuut aamma paasissutissat mianerisariaqartut inunnut namminernut tunngasut assingusut.

lnatsimmi § 6-imi pineqarput paasissutissat mianerisariaqanngitsut; paasissutissanik inunnut tunngasunik nalinginnaasunik taaneqartartut. Paasissutissat inunnut tunngasut nalinginnaasut tassaasinnaapput kinaassuseq pillugu paasissutissat, paasissutissat aningaasaqarnermut tunngasut, atuisuunermut pisisartuunermullu tunngasut imaluunniit paasissutissat mianerisariaqanngitsut allat. 

Suliassaqarfiit ilaanni suliarinninnissamut immikkut malittarisassaqarpoq. Tassani pineqarput eqqartuussiveqarfinni paasissutissiisarnermut systemit, ilisimatusarneq aamma kisitsisitigut paasissutissat, inuup normui, allakkanik qaatiguuliornermut aamma nassiussassalerinermut suliaqarfiit kiisalu oqarasuaatinut sorlernut sianersimaneq pillugu paasissutissanik nalunaarsuineq.

Inunnut paasissutissat naliginnaasut

lnunnut paasissutissanik nalinginnaasunik suliarinninneq pisinnaavoq, piumasaqaatit tulliuttumi taaneqartut eqqortinneqarsimappata:

  1. Nalunaarsorneqarsimasoq erseqqilluinnartumik akuersisimappat. Erseqqilluinnartumik piumasaqaateqarneq isumaqarpoq nipangiinnarluni imaluunniit toqqaannanngitsumik akuersineq naammanngitsoq.
  2. lsumaqatigiissut, nalunaarsorneqarsimasup akuuffigisaa, naammassiniarlugu suliarinninneq pisariaqavippat. Ass. paasissutissat nalunaarsorneqarnissaat aamma suliarinissaat pisariaqavissinnaavoq inniminniinerni, akiligassiissutini assigisaannilu allassimasunut, isumaqatigiissutinut nalunaarsorneqarsimasup akuuffigisaanut, tunngasuni.
  3. Suliarinninneq, paasissutissanut akisussaasup pisussaaffigisaatut inatsitigut pisussaaffimmik eqqortitsinissamut pisariaqartinneqarpat. Inatsisitigut pisussaaffik assersuutigaIugu tassaasinnaavoq pisussaaffik inatsisikkut imaluunniit nalunaarutikkut aalajangersarneqarsimasoq. Assersuutitut taaneqarsinnaavoq sulisitsisut akileraartarnermut inatsimmi malittarisassat naapertorlugit sulisut isertitaannut tunngasunik assigiinngitsunik paasissutissanik katersuinissaminnut pisussaaffeqarput, taakkulu akileraartarnermut oqartussaasunut ingerlateqqissallugit. Pisussaafiit, paasissutissanut akisussaasumut eqqartuussinikkut imaluunniit pisortat oqartussaasuinit peqquneqarnikkut naalakkiutigineqartut aamma taamatut inatsisit malillugit pisussaaffiupput. Kisianni pisussaaffiit isumaqatigiissutinit tunngavillit ilanngunneqanngillat.
  4. Suliarinninneq nalunaarsorneqarsimasup pingaarutilimmik soqutigisai illersorniarlugit pisariaqavippat. Ass. paasissutissanik suliarinninneq pisinnaavoq, nalunaarsorneqarsimasoq aallaqqanini imaluunniit napparsimanni pissutigalugu suliarinninnermut akuersinissaminut periarfissaqanngippat. Piumasaqaataavoq suliarinninneq nalunaarsorneqarsimasup tunngaviusumik soqutigisaanut pingaarutilinnut tunngasuussasoq.
  5. Suliarinninneq, inuiaqatigiit soqutigisaasa suliarineqarnissannut suliassap suliarinissaa pisariaqarpat. Taamaalilluni paasissutissanik suliarinninneq inunnut amerlasuunut, soorlu kisitsisitigut paasissutissanut, oqaluttuarisaanermut, paasissutissiinermut imaluunniit ilisimatusarnermut suliaqarnermut atatillugu
    iluaqutaasinnaassalluni.
  6. Suliarinninneq oqartussaqarfiup suliassaminik suliarinninnissaanut atatillugupippat. Tamanna siullertut tassaassaaq pisortat oqartussaqarfii suliarinninnernik aalajangiineranni, ass. isumaginninnikkut ikiorsiissutinik imaluunniit ukiumoortumik isertitat naatsorsorneqarnissaannut tunngavissanik aalajangiinernut tunngasut.
  7. Suliarinninneq pisinnaatitaaffigalugu soqutigisap isumaginissaanut pisariaqartinneqarpat, aamma soqutigisap taassuma nalunaarsorneqarsimasup soqutigisaasa eqqarsaatigineqarnissaannik qaangiippat. Paasissutissanik inunnut tunngasunik suliarinninnissaq sioqqullugu paasissutissanut akisussaasup nalilissavaa, soqutigisanik eqqarsaatiginninneq, suliarinninermut atatillugu itisiliiffigineqartussatut kissaatigineqartoq, nalunaarsorneqarsimasup soqutigisaanut qanoq qaangiitiginersoq. Naliliinermi tassani pisut assigiinngitsorpassuit apeqqutaapput, ilaatigut suliarinninnermi siunertaq. Ass. suliffeqarfik, malittarisassaq una naapertorlugu, nalinginnaasumik sulisuni, pisisartuni aamma pisiortorfini pillugit paasissutissanik suliarinnissinnaassaaq.
Paasissutissat mianerisariallit allat

2.5. Paasissutissat mianerisariallit allat (§ 8)

Paasissutissat pillarneqaataasinnaasunut tunngasut, inuuniarnikkut ajornartorsiutinut annertuunut tunngasut, aamma inunnut namminernut tunngalluinnartunut tunngasut § 7-imi taaneqartut avataaniittut, mianerisariaqartutut aamma isigineqarput. "lnunnut namminernut tunngalluinnartut allat" ass. tassaasinnaapput imminut toqoriaraluarnerit, sivisunerusumik suliffissaaleqisuuneq, ilaqutariinni saqitsaassutit, pinngitsaaliissummik meeqqanik arsaagaaneq, averusernissamik- aamma avinnissamik qinnuteqaatit aamma qitornavissiartaarnermut tunngasut.
Pisortat oqartussaqarfiisa paasissutissat immikkut ittut taamaattut taamaallaat suliarisinnaavaat, oqartussaqarfiup suliassaminik naammassinninnissaanut tamanna pisariaqartinneqarpat, imaluunniit piumasaqaatit § 7-imi taaneqartut ilaat ataaseq eqqortinneqarsimappat. Oqartussaqarfiit paasissutissnik taakkuninngatunngaviusumik ingerlatitseqqeqqusaanngillat. Tamanna nalinginnaasumik taamaallaat pisinnaavoq, inatsit imaluunniit peqqussut malillugu tamanna pisussaappat, imaluunniit nalunaarsorneqarsimasoq nammineq akuersisimappat. Pingaartumik oqartussaqarfiit isumaginninnerup iluani suliassanik suliaqartartut pineqarpata paasissutissat mianerisariaqartut qaqugukkut ingerlateqqinneqarsinnaanerat pillugu killiliinerit sukangasuut atuutissapput. Tamanna paasissutissanut mianerisariaqartunut tamanut, § 7-imi aamma § 8-mi taaneqartunut, atuuppoq - tassa imaappoq naggueqatigiiaanut tunngassuteqarneq imaluunniit inuiannik sorlernik aallaaveqarneq, naalakkersuinikkut, upperisaqarnikkut imaluunniit nammineq aalajangiussatut isummanut tunngasut, kattuffeqarnikkut attuumassuteqarfiit imaluunniit peqqissutsimut aamma kinguaassiuutitigut inissisimanermut tunngasut, pillagaassutaasinnaasunut tunngasut, inuuniarnikkut ajornartorsiutinut annertuunut tunngasut aamma inunnut namminernut tunngalluinnartunut allanut tunngasut.
Namminersortut (suliffeqarfiit, peqatigiiffiit il.il.) paasissutissanik pillagaassutaasinnaasunut tunngasunik, inuuniarnikkut ajornartorsiutinut tunngasunik aamma inunnut namminernut tunngalluinnartunik allanik suliarinnissinnaapput, nalunaarsorneqarsimasoq erseqqilluinnartumik tamatumunnga akuersisimappat. Paasissutissat aamma suliarineqarsinnaapput piumasaqaatit § 7-imi taaneqartut ilaat ataaseq eqqortinneqarsimappat. Nalurnaarsorneqarsimasoq akuersisimatinnagu paasissutissanik katersuineq aamma nalunaarsuineq taamaallaat qaqutiguinnaq pisinnaavoq. Piumasaqaataavoq pisinnaatitaaffigalugu soqutigisap suliarinissaanut pisariaqartinneqassasoq, aammalu soqutigisaq taanna erseqqilluinnartumik nalunaarsorneqarsimasup eqqarsaatigineqarnissaa qaangersimassagaa. Assersuutitut taaneqarsinaavoq suliffeqarfiup, politiinut
naIunaarutiginninnissaq siunertaraIugu, pillagaassutigineqarsinnaasunut tunngasunik nalunaarsuinera, ass. pisiniarfimmi tillinniarneq pillugu.
Namminersorlutik ingerlatallit paasissutissanik taamaattunik taamaallaat ingerlatitseqqissinnaapput nalunaarsorneqartup akuersineratigut, imaluunniit inatsisini malittarisassat imaluunniit nalunaarutit naapertorlugit paasissutissat
ingerlateqqinneqartussaatitaappata.